بعضی هم‌وطنان ما واژهٔ «تولِرانس» را «تِلورانس» می‌گویند و می‌نویسند. 📎 «تولرانس» یعنی چه؟ یعنی میزانِ مجازِ تفاضل یا کم و زیاد بودنِ حدی نسبت به اندازه یا مقداری معیّن. 📌 این ابدال یا جابه‌جاییِ واکه‌ای، که چند سالی‌ست رو به فزونی نهاده، ظاهراً تحت تأثیرِ تلفظِ شهر «فلورانس» ایتالیاست. 🔹 تولرانس را به‌صورت …
پرسش: آیا در شاهنامهٔ فردوسی واژهٔ عربی به کار رفته؟پاسخ: بله، اما اندک. فردوسی، در متن عظیم شاهنامه، حدود ۷۲۵ واژهٔ عربی به کار برده، و البته این مقدار ناچیز است. چندین پژوهشگر بارها در این باره پژوهش کرده‌اند.بهترین و علمی‌ترین پژوهش در این باره کتابی‌ست از سجاد آیدِنْلو:فرهنگ‌وارهٔ لغات و ترکیبات عربی شاهنامه. تهران: …
ما حسابمان را با دیگران صاف می‌کنیم؛ یعنی با آنان تصفیهحساب می‌کنیم. اما، در کارهای بانکی و امور مالی و حساب‌داری‌ها، معمولاً تسویهحساب می‌کنند. البته فرایندِ تصفیهحساب معمولاً بعد از تسویهحساب صورت می‌گیرد. 🕯 توضیح بیشتر: «تصفیه»، هم‌ریشه با «صاف»، یعنی صاف کردن و پالایش کردن، پالودن، پاک و خالص کردنِ چیزی (از …
🔹 در جمله‌های معترضه یا بندهای وابسته‌ای که بلافاصله بعداز آنها فعل ربطی (اِسنادی) می‌آید، ویرگولِ دوم را می‌توانیم نگذاریم. 🔺 بر این اساس، این‌طور می‌نویسم:✅ جنایت و مکافات اثرِ فیودور داستایفسکی، نویسندهٔ بزرگ روس است.🔻 نه این‌طور:🚫 جنایت و مکافات اثرِ فیودور داستایفسکی، نویسندهٔ بزرگ روس، است. نویسنده: سید حمید حسنی
🔸️ مثالی نادر و تقریباً استثنایی 🔹 همیشه نباید «را» را به مفعول نزدیک کرد. ویراستارانِ باتجربه هرگز مکانیکی عمل نمی‌کنند. موضوع با ذکرِ مثال روشن‌تر می‌شود:«روسیه دستورِ اخراجِ ۷۵۵ دیپلمات آمریکایی از خاکِ خود را صادر کرد.» (درست)«روسیه دستورِ اخراجِ ۷۵۵ دیپلمات آمریکایی را از خاکِ خود صادر کرد.» (نادرست و کژتاب) نویسنده: …
واژهٔ «داوطلب» از کجا آمده؟ 🔹 «داو» واژه‌ای فارسی به‌معنی نوبت و نوبتِ بازی‌ست.🔹 «طلب» < «طلبنده» واژه‌ای فارسی‌شده به‌معنی طلب‌کننده و درخواست‌کننده است.فعل «طلبیدن» برگرفته از واژهٔ «طلب» (عربیِ کلاسیک) است و با امکانات ویژهٔ فعل ساده (فعل بسیط) ساخته شده‌است. 🔹 جمعِ «داوطلب»، «داوطلبان» است. 🔑 نکته: کاربرد فعلِ «طلبیدن» در زبان …
واژۀ «نمونه» امروزه در کاربردِ صفتی‌اش دربارۀ کسی یا چیزی به کار می‌رود که در نوعِ خود برتر است و می‌تواند الگوی دیگران باشد:دبیرِ/ معلمِ/ کارآفرینِ/ محلۀ/ مدرسۀ نمونه. اما جالب است بدانید که «نمونه» در متونِ کهنِ فارسی در کاربردِ صفتی‌اش به معنیِ زشت و بی‌ریخت و نازیباست:احمدک را که رخ نمونه بُوَد/آبله …
بنویسیماین فیلم‌و چن بار دیده‌م.هنوز ناهار نخورده‌م.مونده‌م چی‌کار کنم.بچه‌ها هنوز نیومده‌ن. ننویسیماین فیلم‌و چن بار دیدم.هنوز ناهار نخوردم.موندم چی‌کار کنم.بچه‌ها هنوز نیومدن. نویسنده: بهروز صفرزاده
واژۀ اندازه، به معنیِ مقدار، از دو جزء تشکیل شده‌است:انداز: بنِ مضارعِ انداختن-ه: پس‌وند ساختش شبیهِ انگیزه و سازه است. اما اندازه از لحاظِ معنایی چه ربطی به انداختن دارد؟ بعید است بتوانید میانِ اندازه و معانیِ گوناگونِ انداختن در فارسیِ امروز رابطه‌ای برقرار کنید.نکته این‌جاست که یکی از معانیِ قدیمیِ انداختن سنجیدن و …
زمانی که دانش زبان‌شناسی ــ به‌معنای نوینِ آن ــ بنیاد نهاده شد، دستور زبان و، به‌تبعِ آن، فن ویرایش کم‌کم دستخوش دگرگونی شد، رفته‌رفته از حالتِ سنتی و تجویزی فاصله گرفت، و شکلِ توصیفی به خود گرفت.در دستور سنتی قواعد را می‌نوشتند، مثال‌ها را غالباً خود می‌ساختند، و همه را به اهل زبان می‌خوراندند …
