مشخّصات فردی
نام و نام خانوادگی: حمید حسنی (در شناسنامه: سیّدحمید حسنی)- مدیر علمی ویکی‌پن
تاریخ تولّد: ۲ آذر ۱۳۴۷/ ۲۳ نوامبر ۱۹۶۸
گزیدهای از سوابق و تجارب کاری
- ویرایش فنّی و محتواییِ بیش از یکصد کتاب به‌ویژه با موضوعاتِ ادبی و زبان‌شناختی (از ۱۳۶۹ تاکنون)
- همکاریِ پژوهشی با آقای دکتر علی رواقی، در زمینهٔ لغت‌شناسی (۱۳۶۶-۱۳۷۱)
- همکاریِ پژوهشی با شادروان دکتر خسرو فرشیدورد، در زمینهٔ دستور زبان فارسی و نقد ادبی (۱۳۶۶-۱۳۷۱)
- ویرایش و نمونه‌خوانی در «سازمان لغت‌نامهٔ دهخدا» ( لغت‌نامهٔ دهخدا و لغت‌نامهٔ فارسی) (دانشگاه تهران) (۱۳۷۱-۱۳۷۷)
- تدریس عَروض و واج‌شناسیِ فارسی به زبان‌آموزانِ غیرفارسی‌زبان، در «مرکز بین‌المللیِ آموزش زبان فارسی» (ICPS: International Center for Persian Studies) (دانشگاه تهران) (۱۳۷۴-۱۳۷۶)
- تدریس خصوصیِ زبان فارسی به دانشجویان خارجی (از ۱۳۷۵ تاکنون)
- ویرایش در مجلّهٔ وقف، میراث جاویدان (۱۳۷۶-۱۳۷۷)
- همکاری در تدوینِ کتابِ آموزشیِ فارسی (Persisk)، نوشتهٔ پروفسور فین تیسن، در دانشگاه اُسلو، نروژ (Oslo, Blindern; Norway) (1378-1376)
- تألیف و ویرایش در «انتشارات سخن» (بخشِ تألیف و ویرایشِ مجموعهٔ فرهنگ‌های سخن) (۱۳۷۶-۱۳۸۰)
- تدریس خصوصیِ عروض فارسی و عربی به علاقه‌مندانِ ایرانی (از ۱۳۸۰ تاکنون)
- همکاری با «کانون زبان ایران، بخش فارسی»، به‌عنوان مؤلّف، ویراستار، و مشاور (۱۳۸۲-۱۳۸۸)
- تألیفِ «شیوه‌نامهٔ املایی ـ آواییِ الفاظ شعری» (ویژهٔ فرهنگ‌نویسی) (۱۳۸۳)
- تألیف و ویرایش در «فرهنگستان زبان و ادب فارسی» (گروه‌های فرهنگ‌نویسی، دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی، دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی در شبه‌قارّهٔ هند، نشر آثار، و واژه‌گزینی) (از ۱۳۸۰ تاکنون)
- تألیف و ویرایش در دایرهالمعارف بزرگ اسلامی (از ۱۳۸۲ تاکنون)
- تهیهٔ «پیکرهٔ صدهزارلغتیِ فارسیِ معاصر» (۱۳۷۸-۱۳۷۹)
- تهیهٔ «پیکرهٔ یک‌میلیون‌لغتیِ فارسیِ معاصر» (۱۳۸۲-۱۳۸۴)
- عضویّت در گروه واژه‌گزینی «مرکز تحقیقات مخابرات ایران» و «پژوهشکدهٔ پُست ایران»، به‌عنوان نمایندهٔ «فرهنگستان زبان و ادب فارسی، گروه واژه‌گزینی» (۱۳۸۵)
کارنامک/رزومهٔ سید حمید حسنی در دانشنامهٔ ویکی‌پدیا (کلیک کنید)
صفحهٔ کاربری و همکاری با دانشنامهٔ ویکی‌پدیا (کلیک کنید)
آثار:
- واژه‌های پرکاربرد فارسی امروز (شامل بیش از ۸۰۰۰ واژهٔ قاموسی و غیرقاموسی؛ برمبنای پیکرهٔ یک‌میلیون لغتی). تهران: کانون زبان ایران، ۱۳۸۴. شابک: ۱–۳۲–۸۶۹۹–۹۶۴.
- مدارج‌البلاغه در علم بدیع. اثر رضاقلی‌خان هدایت (پیش از ۱۲۸۸ ه.ق/ ۱۸۷۱ م). به‌کوشش حمید حسنی، با همکاریِ بهروز صفرزاده. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۸۳. شابک: ۴–۳۵–۷۵۳۱–۹۶۴.
- فرهنگ موضوعیِ قانون اساسی. گردآوردهٔ حمید حسنی، تهران: انتشارات روزنه، چاپ اول، ۱۳۸۰/ ۲۰۰۱. شابک: ۹–۰۸۹–۳۳۴–۹۶۴.
- عروض و قافیۀ عربی. تألیف و ترجمۀ حمید حسنی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۸۳/ ۲۰۰۴. شابک: ۲–۵۰۰–۴۴۵–۹۶۴.
- تذکرۀ مرآهالخیال. نوشتهٔ شیرعلی‌خان لودی (۱۱۰۲ ه.ق/ ۱۶۹۰ م). به‌کوشش حمید حسنی، با همکاریِ بهروز صفرزاده. تهران: انتشارات روزنه، ۱۳۷۷. شابک: ۲–۰۶–۶۱۷۶–۹۶۴.
- موسیقی شعر نیما (تحقیقی در اوزان و قالب‌های شعریِ نیمایوشیج). تهران: کتاب زمان، ۱۳۷۱.
- فرهنگ زبان‌آموز فارسی (سطح مقدماتی). تهران: کانون زبان ایران، تألیفِ بهروز صفرزاده، با همکاریِ حمید حسنی. تهران: کانون زبان ایران، ۱۳۸۸. شابک: ۳–۷۶–۸۶۹۹–۹۶۴.
مقاله‌ها:
فهرست مقاله‌ها (از جدید به قدیم):
- پانزده مقالهٔ «مُشاکِل، بحر»، «مشترَک»، «مَشطور»، «مُصَرَّع»، «مُضارِع، بحر»، «مُقْتَضَب»، «مُنْسَرِح»، «نایِر/ نائِر/ نایِره/ نائِره»، «نَفاذ»، «نقص»، «وافر»، «وصل»، «وَقْص»، «هَتْم»، و «هَزَج»، در دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی، به سرپرستیِ اسماعیل سعادت، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ج۶، ۱۳۹۵.
- سی‌ودو مقالهٔ «فرزاد، مسعود»، «فصل»، «قاطع»، «قافیه»، «قبض»، «قریب»، «قصر»، «قَصْم/ قَصَم»، «قطع»، «قَطْف»، «قَلیب، بحر»، «قید» ، «کامل»، «کشف»، «کَفّ»، «متدارک، بحر»، «متدارک، قافیه»، «مترادف»، «متراکب»، «متّفق‌الارکان»، «متقارب»، «متکاوِس»، «متواتِر»، «مُجْتَثّ»، «مَجریٰ»، «مَجزوء/ مَجزُوّ»، «مختلف‌الارکان»، «مدید»، «مُزاحَف»، «مزید»، «مُستَحدَث، بحور»، و «مستزاد»، در دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی، به سرپرستیِ اسماعیل سعادت، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ج۵، ۱۳۹۳.
- بیست‌ودو مقالهٔ «سیاقَهُالأعداد»، «شایگان»، «شَتْر»، «شجره‌های اَخْرَب و اَخْرَم»، «شَطْر»، «شَکْل»، «شمسِ قیسِ رازی»، «صحیح»، «صدر (۱)»، «صدر (۲)»، «صَلْم»، «طرد و عکس»، «طَرَفان»، «عَرَج»، «عقل»، «عمیق»، «عیوبِ قافیه»، «غایَت»، «غریب»، «غلوّ»، «غیرمنقوط»، و «فاصله»، در دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی، به سرپرستیِ اسماعیل سعادت، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ج۴، ۱۳۹۱.
- «تاریخچهٔ آواشناسی و سهمِ ایرانیان»، نامهٔ فرهنگستان، دورهٔ یازدهم، شمارهٔ ۲ (شمارهٔ مسلسل: ۴۲)، تابستان ۱۳۸۹، صص۱۸۹–۱۹۱.
- بیست‌ودو مقالهٔ «خَرْب»، «خَرْم»، «خروج (در قافیه)»، «خَزْل»، «خَزْم»، «دخیل»، «ذوبحرین»، «راهِ اَعشی»، «رَبْع»، «رَجَز (بحر)»، «رِدْف»، «رَسّ»، «رَفْع»، «رَمَل (بحر)»، «رَویّ»، «زَحْف»، «زَلَل»، «سالم»، «سریع (بحر)»، «سَلاست»، «سَلْخ (در عروض)»، و «سِناد»، در دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی، به سرپرستیِ اسماعیل سعادت، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ج۳، ۱۳۸۸.
- «فرهنگ فارسیِ اَعلام؛ اثری تازه با ویژگی‌های نو»، مجلّهٔ فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامهٔ نامهٔ فرهنگستان)، دورهٔ اوّل، شمارهٔ ۱، دیِ ۱۳۸۶، صص۲۷۰–۲۷۹.
این مقاله در «ششمین جشنوارهٔ نقد کتاب» (۱۳۸۸)، در رشتهٔ «زبانشناسی»، نقدِ برگزیدهٔ سال شناخته شد و جایزه، لوح افتخار، و تندیسِ ویژهٔ جشنواره را برد.
- شش مقالهٔ «تحفهالعراقین»، «جامعُ‌الحروف»، «حَذّ (حَذَذ)»، «حذف (در عروض)»، «حرکات قافیه»، و «حروف قافیه»، در دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی، به سرپرستیِ اسماعیل سعادت، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ج۲، ۱۳۸۶.
- «فرهنگِ باشور (کُردی ـ کُردی ـ فارسی)»، مجلّهٔ گویش‌شناسی (ضمیمهٔ نامهٔ فرهنگستان)، دورهٔ سوم، شمارهٔ ۱ و ۲ (شمارهٔ مسلسل: ۵)، زمستان ۱۳۸۵، صص۲۱۴–۲۱۶.
- «تذکرهٔ نصرآبادی»، در دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، به سرپرستیِ کاظم موسوی بجنوردی، تهران: مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، ج۱۴، ۱۳۸۵.
- «تشابهات و تفاوت‌های «پیکره» و «فرهنگ بسامدی» از دیدگاهِ فرهنگ‌نگاری»، مجلّهٔ گزارش فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دفتر اوّل، زمستان ۱۳۸۴، صص۸۹–۹۲.
- «نگاهی به انواع اشتباهات زبانی در صدا و سیما»، در مجموعهٔ زبان و رسانه (با گرایش به زبان فارسی و رادیو؛ مجموعه‌مقالاتِ هم‌اندیشی زبان و رسانه)، به کوشش محمّدِ پَروَری، تهران: طرح آینده، ۱۳۸۴، صص۱۴۹–۱۷۳.
- «سنجش عروضیِ اشعار عربیِ گلستان سعدی»، مجلّهٔ گوهران، شمارهٔ ۶، زمستان ۱۳۸۳، صص۱۵۶–۱۶۵.
- «فارسی قمی»، مجلّهٔ گویش‌شناسی (ضمیمهٔ نامهٔ فرهنگستان)، سال اوّل، شمارهٔ ۱، تیر ۱۳۸۵، صص۱۲۲–۱۲۶.
- «نقد و معرّفی فرهنگ توصیفیِ‌اصطلاحات عروض»، نامهٔ فرهنگستان، دورهٔ ششم، شمارهٔ ۱ (شمارهٔ مسلسل: ۲۱)، تیر ۱۳۸۲، ص۲۶۰.
- «نرم‌افزار فارسیِ لیریکا پِرسیکا»، مجلّهٔ کتاب ماه (ادبیّات و فلسفه)، سال ششم، شماره ۴ (شمارهٔ پیاپی: ۶۴)، بهمن ۱۳۸۱، صص۱۲۸–۱۲۹.
- «معرّفی یک نرم‌افزار کارآمد در تحقیقات ادبی ـ زبان‌شناختی»، خبرنامهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، شمارهٔ ۷۶، سال هفتم، اردیبهشت ۱۳۸۱، ص۵.
- «ضرورتِ تهیّهٔ فرهنگ‌های بسامدی برای زبان فارسی»، مجلّهٔ کتاب ماه (ادبیّات و فلسفه)، سال پنجم، شمارهٔ ۱ (شمارهٔ پیاپی: ۴۹)، آبان ۱۳۸۰، صص۱۴۰–۱۴۵.
- «آهنگ‌سازی برای تمام قرون (به انگیزهٔ اجرای آثار بتهوون در تالار وحدت)»، روزنامهٔ همشهری، ۲/۱۲/۱۳۷۹، شمارهٔ ۲۳۴۶، سال نُهُم، ص۱۸.
- «نگاهی به دو کتاب درسیِ دانشگاهی در عروض و قافیه»، مجلّهٔ شعر، سال هفتم، شمارهٔ پیاپیِ ۲۶، تابستان و پاییز ۱۳۷۸، صص۱۲۲–۱۲۹.
- «سکته در شعر فارسی»، مجلّهٔ شعر، سال هفتم، شمارهٔ پیاپیِ ۲۵، بهار ۱۳۷۸، صص۱۰۲–۱۰۹.
- «فین تیسن (Finn Thiesen)، حافظ‌شناس تمام‌عیار دانمارکی»، مجلّهٔ شعر، سال ششم، شمارهٔ پیاپیِ ۲۳، تابستان ۱۳۷۷، صص۵۵–۵۷.
- «اثری درباره ادبیّات منظومِ فرانسه»، مجلّهٔ شعر، سال ششم، شمارهٔ پیاپیِ ۲۲، بهار ۱۳۷۷، صص۸۲–۸۹.
- «تأمّلی در کتاب آموزشیِ قافیه و عروض سال چهارم دبیرستان»، مجلّهٔ شعر، سال دوم، شمارهٔ پیاپیِ ۱۱، تیر ۱۳۷۳، صص۱۶–۲۱.
- «کتابی در عروض به زبان انگلیسی»، مجلّهٔ گلچرخ، شمارهٔ ۱۰، تیر ۱۳۷۳، صص۶۲–۶۷.
- «فروزانفر و عروض فارسی (نگاهی به آراء عروضیِ استاد بدیع‌الزّمان فروزانفر در کتاب شرح مثنوی شریف)»، روزنامهٔ کیهان، ۲۹/۲/۱۳۷۳، شمارهٔ ۱۵۰۶۴، ص۱۴ (قسمت اوّل)؛ ۵/۳/۱۳۷۳، شمارهٔ ۱۵۰۶۹، ص۱۲ (قسمت دوم).
- «عروض سنّتی و عروض جدید» [پاسخ به انتقاد آقای محمّدرضا محمّدیِ آملی از کتاب موسیقی شعر نیما]، مجلّهٔ گلچرخ، شمارهٔ ۸ و ۹، بهمن و اسفند ۱۳۷۲، صص۳۴–۳۵.
- «نگاهی به دو کتاب در وزن و قافیهٔ شعر فارسی»، روزنامهٔ کیهان، ۱/۷/۱۳۷۲، شمارهٔ ۱۴۸۷۲، ص۶ (قسمت اوّل)؛ ۸/۷/۱۳۷۲، شمارهٔ ۱۴۸۷۸، ص۱۷ (قسمت دوم)؛ ۱۵/۷/۱۳۷۲، شمارهٔ ۱۴۸۸۴، ص۱۳ (قسمت سوم).
- «غلط‌خوانی و غلط‌نویسی تا کی؟»، روزنامهٔ کیهان، ۱۷/۴/۱۳۷۲، شمارهٔ ۱۴۸۰۹، ص۱۷ (قسمت اوّل)؛ ۲۴/۴/۱۳۷۲، شمارهٔ ۱۴۸۱۵، ص۱۵ (قسمت دوم)؛ ۳۱/۴/۱۳۷۲، شمارهٔ ۱۴۸۲۱، ص۱۷ (تکمله)؛ ۷/۵/۱۳۷۲، شمارهٔ ۱۴۸۲۷، ص۶ ([صواب‌نامه])؛ ۱۴/۵/۱۳۷۲، شمارهٔ ۱۴۸۳۳، ص۱۳ (پاسخ به خانم ژاله ض)؛ ۴/۶/۱۳۷۲، شمارهٔ ۱۴۸۴۹، ص۶ (پاسخ به آقای مسعود آصفی).
- «اختلافات آوایی و عروضی در شعر فارسی»، نوشتهٔ مسعود فرزاد، ترجمه و تحشیهٔ حمید حسنی، مجلّهٔ کیان، سال سوم، شمارهٔ ۱۱، فروردین ـ اردیبهشت ۱۳۷۲، صص۵۲–۵۶.
- «عروضِ گلستان»، مجلّهٔ گلچرخ، شمارهٔ ۵، بهمن ۱۳۷۱، صص۶۷–۷۲ (قسمت اوّل)؛ شمارهٔ ۶، اردیبهشت ۱۳۷۲، صص۶۳–۶۷ (قسمت دوم)؛ شمارهٔ ۷، شهریور ۱۳۷۲، صص۶۴–۷۰ (قسمت سوم).
- «نکاتی دربارهٔ {زبان فارسی در عصر حافظ }»، مجلّهٔ زبانشناسی، سال نُهُم، شمارهٔ ۲ (شمارهٔ پیاپی: ۱۸)، پاییز و زمستان ۱۳۷۱، صص۹۶–۱۰۰.
- «بحثی دربارهٔ قالب‌های آزاد شعر نیمایی»، هفته‌نامهٔ کیهان هوایی (ویژهٔ هنر و ادب)، ۲۷/۸/۱۳۷۱ (۱۸/۱۱/۱۹۹۲)، شمارهٔ ۱۰۰۷، ص۸ (بخش نخست کتاب موسیقی شعر نیما، نوشتهٔ نگارنده، صص۵۲–۷۲).
- «نگاهی به تاریخچهٔ عروض و سیر تحقیقات عروضی از آغاز تا امروز»، هفته‌نامهٔ کیهان هوایی (ویژهٔ هنر و ادب)، ۲۸/۱۲/۱۳۷۰ (۱۸/۳/۱۹۹۲)، شمارهٔ ۹۷۴، صص۴–۵ (قسمتی از کتاب موسیقی شعر نیما، صص۱۹–۴۹).
- «بحث در وزن شعر» [دربارۀ پاسخِ آقای عزّت‌اللّه فولادوند به انتقادِ آقای اکبر پیله‌وری از شعر فولادوند]، مجلّهٔ آینده، سال هفدهم، شمارهٔ ۹–۱۲، آذر-اسفند ۱۳۷۰، صص۸۱۹–۸۲۱.
- «زبان فارسی و لغات اقتباسی» [پاسخ به مقالۀ آقای بابک جلالی]، روزنامهٔ اطّلاعات، ۱۱/۱۰/۱۳۶۹، شمارهٔ ۱۹۲۲۸، ص۶.
فایل پی‌دی‌افِ برخی مقالههای سید حمید حسنی را از اینجا دریافت کنید.
مصاحبه‌ها و سخنرانی‌های بین‌المللی
منتخبِ مصاحبه‌های رسانه‌ای (از جدید به قدیم):
- مصاحبهٔ «رادیو فرهنگ» با حمید حسنی؛ برنامهٔ «فرهنگستان ادب»، دربارهٔ گروه واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی: کارگروه واژه‌گزینیِ علوم نظامیِ فرهنگستان زبان و ادب فارسی (زمانِ پخش: یکشنبه ششم اردیبهشت ۱۳۹۴)
- مصاحبهٔ «شبکهٔ آموزش سیما» با حمید حسنی دربارهٔ «مجموعهٔ هزارواژه‌های فرهنگستان زبان و ادب فارسی» (زمانِ پخش: اسفند ۱۳۹۳)
- همکاری به‌عنوان کارشناس ـ مجری در مجموعه برنامهٔ «از واژه تا صدا (بررسی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی)» با «رادیو فرهنگ» (شهریور ۱۳۹۲ تا آبان ۱۳۹۴)
- همکاری به‌عنوان کارشناس ـ مجری در مجموعه برنامهٔ «درست بنویسیم، درست بخوانیم» با «رادیو گفت‌وگو» (شهریور ۱۳۹۲ تاکنون)
- مصاحبهٔ خانم دلبر نَجیبووا با حمید حسنی، دربارهٔ پیکرهٔ یک‌میلیون‌لغتیِ فارسی امروز، چاپ‌شده در روزنامهٔ «جمهوریت»، تاجیکستان، شهرِ دوشنبه، مارس ۲۰۰۶ (اسفند ۱۳۸۴)
- مصاحبهٔ آقای جعفر جوان‌بختِ اوّل با حمید حسنی، دربارهٔ پیکرهٔ یک‌میلیون‌لغتیِ فارسی امروز، پایگاه اینترنتیِ «شورای گسترش زبان فارسی»، بهمن ۱۳۸۴
- مصاحبهٔ آقای حسن قریبی با حمید حسنی، دربارهٔ واژه‌های پرکاربرد فارسی امروز، خبرنامهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ش ۱۰۹، سال دهم، مرداد و شهریور ۱۳۸۴، ص۱۰
- مصاحبهٔ رادیوییِ آقای محمّدرضا محمّدیِ آملی با حمید حسنی و بهروز صفرزاده، دربارهٔ کتابِ مرآهالخیال، تألیف شیرعلی‌خان لودی، ۱۱۰۲ هـ.ق. رادیو فرهنگ، دی ۱۳۷۷
- مصاحبهٔ تلفنی با حمید حسنی، دربارهٔ کتابِ مرآهالخیال، تألیف شیرعلی‌خان لودی، ۱۱۰۲ هـ.ق. رادیو فرهنگ، آذر ۱۳۷۷
سخنرانی‌های بین‌المللی:
- «پیکرهٔ یک‌میلیون‌لغتیِ زبان فارسی امروز»، تاجیکستان، شهرِ دوشنبه، انستیتوی شرق‌شناسی و میراث خطّیِ آکادمی علوم تاجیکستان، (پنجمین مجمع بین‌المللیِ استادان زبان فارسی و تاجیکی)، مارس ۲۰۰۶ (اسفند ۱۳۸۴)
- «فارسی، دری، تاجیکی»، تاجیکستان، شهرِ دوشنبه، دانشگاه ملّی تاجیکستان، مارس ۲۰۰۶ (اسفند ۱۳۸۴)
- «عروض فارسی و ضرورت تحقیق تخصّصی در آن»، نروژ، اُسلو، مؤسسهٔ کلودن (Kloden)، سپتامبر ۱۹۹۷/ شهریور ۱۳۷۶ (صدمین سالِ تولّد نیمایوشیج)
Poetry of Nimā-Yūšij, Free Verse or Blank Verse?”, Norway, University of Oslo (Blindern), September 1997“
