ویراستار حرفه ای

تِلورانس یا تولِرانس؟

  بعضی هم‌وطنان ما واژهٔ «تولِرانس» را «تِلورانس» می‌گویند و می‌نویسند. 📎 «تولرانس» یعنی چه؟ یعنی میزانِ مجازِ تفاضل یا کم و زیاد بودنِ حدی نسبت به اندازه یا مقداری معیّن. 📌 این ابدال یا جابه‌جاییِ واکه‌ای، که چند سالی‌ست رو به فزونی نهاده، ظاهراً تحت تأثیرِ تلفظِ شهر «فلورانس» ایتالیاست. 🔹 تولرانس را به‌صورت …

تِلورانس یا تولِرانس؟ ادامه »

آیا در شاهنامهٔ فردوسی واژهٔ عربی به کار رفته؟

پرسش: آیا در شاهنامهٔ فردوسی واژهٔ عربی به کار رفته؟پاسخ: بله، اما اندک. فردوسی، در متن عظیم شاهنامه، حدود ۷۲۵ واژهٔ عربی به کار برده، و البته این مقدار ناچیز است. چندین پژوهشگر بارها در این باره پژوهش کرده‌اند.بهترین و علمی‌ترین پژوهش در این باره کتابی‌ست از سجاد آیدِنْلو:فرهنگ‌وارهٔ لغات و ترکیبات عربی شاهنامه. تهران: …

آیا در شاهنامهٔ فردوسی واژهٔ عربی به کار رفته؟ ادامه »

کراش، کراش داشتن، کراش زدن

  🔹 «کراش» و به‌ویژه «روی کسی کراش داشتن» را جوان‌ترها بیشتر به کار می‌برند.🔸 واژهٔ «کراش» از crush انگلیسی به فارسی آمده. به بعضی زبان‌های دیگر هم رفته.🕯 وقتی می‌گویند فلان کس روی بهمان کس کراش دارد، یعنی حس دوست داشتن، درجاتی از علاقهٔ زیاد، و حتی حس (نزدیک به) عشق پنهانی به او …

کراش، کراش داشتن، کراش زدن ادامه »

تصفیه‌حساب یا تسویه‌حساب؟

    ما حسابمان را با دیگران صاف می‌کنیم؛ یعنی با آنان تصفیه‌‌حساب می‌کنیم.‌ اما، در کارهای بانکی و امور مالی و حساب‌داری‌ها، معمولاً تسویه‌‌حساب می‌کنند. البته فرایندِ تصفیه‌حساب معمولاً بعد از تسویه‌حساب صورت می‌گیرد. 🕯 توضیح بیشتر: «تصفیه»، هم‌ریشه با «صاف»، یعنی صاف کردن و پالایش کردن، پالودن، پاک و خالص کردنِ چیزی (از …

تصفیه‌حساب یا تسویه‌حساب؟ ادامه »

موظف یا مؤظف؟

  🔹 گاهی می‌بینیم واژه‌های «موظف» و «موفق» را با همزه به‌اصطلاح روی کرسیِ «و» می‌نویسند (یعنی مؤظف* و مؤفق*).🔹 دو واژهٔ عربیِ «موظف» و «موفق» همزه ندارند. این دو، به‌ترتیب، اسم مفعول از مصدرهای «توظیف» و «توفیق»اند. وقتی این دو را با همزه بنویسیم، گویی از «تأظیف» و «تأفیق» گرفته شده‌اند!🔹 مقایسه کنید با: …

موظف یا مؤظف؟ ادامه »

گیومه

  «گیومه» (guillemet) از زبان فرانسه/ فرانسوی وارد فارسی و چندین زبانِ دیگر شده‌است. این واژه از نام گیوم لو به (Guillaume Le Bé)، کنده‌کار و گراوورسازِ قرن شانزدهم، گرفته شده‌است. نویسنده: سید حمید حسنی

ویرگول پیش از فعل ربطی

🔹 در جمله‌های معترضه یا بندهای وابسته‌ای که بلافاصله بعداز آنها فعل ربطی (اِسنادی) می‌آید، ویرگولِ دوم را می‌توانیم نگذاریم. 🔺 بر این اساس، این‌طور می‌نویسم:✅ جنایت و مکافات اثرِ فیودور داستایفسکی، نویسندهٔ بزرگ روس است.🔻 نه این‌طور:🚫 جنایت و مکافات اثرِ فیودور داستایفسکی، نویسندهٔ بزرگ روس، است. نویسنده: سید حمید حسنی

فاصلهٔ «را» از مفعول

  🔸️ مثالی نادر و تقریباً استثنایی 🔹 همیشه نباید «را» را به مفعول نزدیک کرد. ویراستارانِ باتجربه هرگز مکانیکی عمل نمی‌کنند. موضوع با ذکرِ مثال روشن‌تر می‌شود:«روسیه دستورِ اخراجِ ۷۵۵ دیپلمات آمریکایی از خاکِ خود را صادر کرد.» (درست)«روسیه دستورِ اخراجِ ۷۵۵ دیپلمات آمریکایی را از خاکِ خود صادر کرد.» (نادرست و کژتاب) نویسنده: …

فاصلهٔ «را» از مفعول ادامه »

واژهٔ «داوطلب» از کجا آمده؟

  واژهٔ «داوطلب» از کجا آمده؟  🔹 «داو» واژه‌ای فارسی به‌معنی نوبت و نوبتِ بازی‌ست.🔹 «طلب» < «طلبنده» واژه‌ای فارسی‌شده به‌معنی طلب‌کننده و درخواست‌کننده است.فعل «طلبیدن» برگرفته از واژهٔ «طلب» (عربیِ کلاسیک) است و با امکانات ویژهٔ فعل ساده (فعل بسیط) ساخته شده‌است. 🔹 جمعِ «داوطلب»، «داوطلبان» است. 🔑 نکته: کاربرد فعلِ «طلبیدن» در زبان …

واژهٔ «داوطلب» از کجا آمده؟ ادامه »

درست و نادرست و نقش دانش زبان‌شناسی در تحول ویرایش

  زمانی که دانش زبان‌شناسی ــ به‌معنای نوینِ آن ــ بنیاد نهاده شد، دستور زبان و، به‌تبعِ آن، فن ویرایش کم‌کم دستخوش دگرگونی شد، رفته‌رفته از حالتِ سنتی و تجویزی فاصله گرفت، و شکلِ توصیفی به خود گرفت.در دستور سنتی قواعد را می‌نوشتند، مثال‌ها را غالباً خود می‌ساختند، و همه را به اهل زبان می‌خوراندند …

درست و نادرست و نقش دانش زبان‌شناسی در تحول ویرایش ادامه »

× چگونه می‌توانیم به شما کمک کنیم؟