واژۀ اندازه، به معنیِ مقدار، از دو جزء تشکیل شده‌است:انداز: بنِ مضارعِ انداختن-ه: پس‌وند ساختش شبیهِ انگیزه و سازه است. اما اندازه از لحاظِ معنایی چه ربطی به انداختن دارد؟ بعید است بتوانید میانِ اندازه و معانیِ گوناگونِ انداختن در فارسیِ امروز رابطه‌ای برقرار کنید.نکته این‌جاست که یکی از معانیِ قدیمیِ انداختن سنجیدن و …
🔹 «دکترین» (doctrine) یعنی:۱) مجموعه‌ای از اعتقادات و رهنمودها که بخش اصلیِ یک عقیده یا بینش را تشکیل می‌دهد؛۲) بیانیهٔ رسمیِ یک دولت دربارهٔ برنامه‌هایی که در پیش دارد. 🔹 به کسی که صاحب یک دکترین است یا دکترین می‌دهد، و همچنین به پیرو یک دکترین می‌گویند «دکترینِر» (doctrinaire).🔹 «دکترینال» (doctrinal) هم یعنی منسوب و …
این واژهٔ پربسامد را به همین شکل می‌نویسیم: سؤال.🔸 «سئوال»* نادرست است؛🔹 «سوآل»* نادرست نیست، اما نامعمول است؛🔹 «سوال»* هم تلفظ را به‌درستی نشان نمی‌دهد و بعضاً تنها در متن‌های کهن کاربرد داشته‌است. نویسنده: سید حمید حسنی
🔹 شیشهٔ شربتْ محتویِ شربت است.🔸 شربتْ محتوای شیشه است. مثالی دیگر:🔹 این کارتن محتویِ ۲۴ کمپوت است.🔸 محتوای این کارتن ۲۴ کمپوت است. 🔹 «محتوی» یعنی دربردارنده؛🔸 «محتوا» یعنی دربرگرفته‌شده. 🖋 رابطهٔ محتوی و محتوا رابطهٔ ظرف و مظروف است. هردو واژه از عربی کلاسیک وارد زبان فارسی شده‌اند. املای «محتوا» در اصل «محتویٰ» …
«کلمات قصار» یعنی چه؟ 🖋 «نمی‌دانم چرا مردم حرف زدن با دهان پُر را بد می‌دانند، ولی حرف زدن با مغز خالی را نه!»(اورسن ولز، ۱۹۱۵–۱۹۸۵، کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس، بازیگر، و تهیه‌کنندهٔ برجستهٔ آمریکایی) 🔎 ترکیبِ «کلمات قصار» یعنی چه؟🔑 «کلمه» به‌معنی «جمله» هم بوده، اما این معنی منسوخ شده و در فارسی امروز به‌کار نمی‌رود. …
در تقسیم‌بندی‌های زبان‌شناختی، زبان را به سه لایهٔ اصلی دسته‌بندی می‌کنند: واژگان، ساختِ دستوری (دستور زبان)، و آواها. در تعاملِ دو زبان با هم، این سه لایه واکنش یکسانی ندارند. لایهٔ واژگان سریع‌تر از دو لایهٔ دیگر تأثیر می‌پذیرد؛ یعنی واژه‌هایی افزوده می‌شوند و واژه‌های دیگری کارکردِ خود را از دست می‌دهند. تغییراتِ دو لایهٔ …
🔕 ادبای ما معمولاً کلمهٔ مرکبِ «#عاشق‌پیشه» را ازنظر ساخت‌واژی (#ساختار_صرفی) نادرست می‌دانند.🔹 دلیلی که برای نادرست بودنِ این واژه می‌آورند این است که #پسوندوارهٔ «ــ پیشه» به #اسم می‌پیوندد نه #صفت، و می‌فرمایند که چون «عاشق» دراصل صفت است، باید گفت «عاشقی‌پیشه*»، یعنی «دارای پیشهٔ عاشقی». 📎 از میان واژه‌های آشنای دیگری که با …
