بعضی هم‌وطنان ما واژهٔ «تولِرانس» را «تِلورانس» می‌گویند و می‌نویسند. 📎 «تولرانس» یعنی چه؟ یعنی میزانِ مجازِ تفاضل یا کم و زیاد بودنِ حدی نسبت به اندازه یا مقداری معیّن. 📌 این ابدال یا جابه‌جاییِ واکه‌ای، که چند سالی‌ست رو به فزونی نهاده، ظاهراً تحت تأثیرِ تلفظِ شهر «فلورانس» ایتالیاست. 🔹 تولرانس را به‌صورت …
«اسیدینگی»، در اصطلاح شیمی، یعنی میزان اسیدی بودنِ یک محلول.🍈 «بازینگی» هم، باز در شیمی، یعنی میزان بازی بودیِ یک محلول. [بازی: منسوب به باز (base)]📍 این دو واژه یا اصطلاح علمی، که در اصل به دانش بزرگِ شیمی تعلق دارند، به‌ترتیب، برابرنهادِ «اسیدیته» (انگلیسی: acidity، فرانسوی: acidité) و «بازیسیته» (انگلیسی: basicity، فرانسوی: basicité) …
این واژه، در اصل، از دو جزء «مِزوـ» (پیشوندواره: -meso، به‌معنای میان و میانه) و «ـ‌تِراپی» (پسوندواره: therapy-، به‌معنای درمان) درست شده.مزوتراپی فرایندِ تزریقِ مواد دارویی و هومئوپاتی، عصاره‌های گیاهی، ویتامین‌ها، و برخی دیگر از مواد ویژهٔ فعالِ زیستی به‌وسیلهٔ سوزن‌های بسیار نازک به بخش چربیِ زیرپوستی‌ست. نویسنده: سید حمید حسنی
🔹 «کراش» و به‌ویژه «روی کسی کراش داشتن» را جوان‌ترها بیشتر به کار می‌برند.🔸 واژهٔ «کراش» از crush انگلیسی به فارسی آمده. به بعضی زبان‌های دیگر هم رفته.🕯 وقتی می‌گویند فلان کس روی بهمان کس کراش دارد، یعنی حس دوست داشتن، درجاتی از علاقهٔ زیاد، و حتی حس (نزدیک به) عشق پنهانی به او …
واژۀ «نمونه» امروزه در کاربردِ صفتی‌اش دربارۀ کسی یا چیزی به کار می‌رود که در نوعِ خود برتر است و می‌تواند الگوی دیگران باشد:دبیرِ/ معلمِ/ کارآفرینِ/ محلۀ/ مدرسۀ نمونه. اما جالب است بدانید که «نمونه» در متونِ کهنِ فارسی در کاربردِ صفتی‌اش به معنیِ زشت و بی‌ریخت و نازیباست:احمدک را که رخ نمونه بُوَد/آبله …
📌 آیا می‌دانستید عددی به نام «تیلیارد» وجود ندارد؟📌 فهرست اعداد اصلیِ رایج در فارسی، از چهار تا بیست‌وپنج رقمی:هزار (سه صفر)میلیون (شش صفر)بیلیون (به آمریکایی: میلیارد) (نُه صفر)تریلیون (دوازده صفر)کوآدریلیون (پانزده صفر)کوینتیلیون (هجده صفر)سکستیلیون (بیست‌ویک صفر)سپتیلیون (بیست‌وچهار صفر) نویسنده: سید حمید حسنی
املای واژهٔ «غامض»، به‌معنی پیچیده و دشوار و همچنین سخنِ پیچیده و دشوار، با «غ» و «ض» است نه با «غ» و «ز». 🔸 گاهی، حتی بعضی خواص، به‌اشتباه و تحت تأثیرِ «غمزه»، این واژه را به‌صورت «غامز»* می‌نویسند. «غمزه» یعنی ناز و کرشمه با حرکاتِ چشم.🔸 نکتهٔ ۱: «غَمْضِ عین» اصطلاحی ادیبانه و تقریباً …
فعل مرکب «قابل‌داشتن»، به‌معنی «قابل‌بودن» و «قابلیت داشتن»، از چند دهه پیش به‌کار می‌رود و به‌هیچ‌وجه نمی‌توان و نباید آن را نادرست دانست. 🔹 این کاربرد را اهل زبان به‌طور طبیعی و براساس نیاز ساخته‌اند و به‌کار می‌برند. این فعل در زبان رسمی تقریباً هرگز به‌کار نمی‌رود، اما در ادبیات داستانی تاحدودی به‌چشم می‌خورَد. 🔹 …
این روزها سخن از «مالیات» و سپاسگزاری دولت از «مؤدیان مالیاتی» است. واژهٔ «مؤدی» از کجا آمده و دقیقاً یعنی چه؟ 🔹 مؤدّی واژه‌ای‌ست که از زبان عربی کلاسیک به زبان فارسی راه یافته‌است. مؤدّی یعنی اداکننده، پرداخت‌کننده. 🔹 این واژه اسم فاعل از «تأدیه» به‌معنای پرداخت کردن و ادا کردن است. ازنظر ریشهٔ واژگانی، …
کلمه‌ای که جمع «قاعده» است با «ع» نوشته می‌شود نه با همزه. «قوائد*» نادرست است. نویسنده: سید حمید حسنی
