آموزش نگارش

تِلورانس یا تولِرانس؟

  بعضی هم‌وطنان ما واژهٔ «تولِرانس» را «تِلورانس» می‌گویند و می‌نویسند. 📎 «تولرانس» یعنی چه؟ یعنی میزانِ مجازِ تفاضل یا کم و زیاد بودنِ حدی نسبت به اندازه یا مقداری معیّن. 📌 این ابدال یا جابه‌جاییِ واکه‌ای، که چند سالی‌ست رو به فزونی نهاده، ظاهراً تحت تأثیرِ تلفظِ شهر «فلورانس» ایتالیاست. 🔹 تولرانس را به‌صورت …

تِلورانس یا تولِرانس؟ ادامه »

آیا در شاهنامهٔ فردوسی واژهٔ عربی به کار رفته؟

پرسش: آیا در شاهنامهٔ فردوسی واژهٔ عربی به کار رفته؟پاسخ: بله، اما اندک. فردوسی، در متن عظیم شاهنامه، حدود ۷۲۵ واژهٔ عربی به کار برده، و البته این مقدار ناچیز است. چندین پژوهشگر بارها در این باره پژوهش کرده‌اند.بهترین و علمی‌ترین پژوهش در این باره کتابی‌ست از سجاد آیدِنْلو:فرهنگ‌وارهٔ لغات و ترکیبات عربی شاهنامه. تهران: …

آیا در شاهنامهٔ فردوسی واژهٔ عربی به کار رفته؟ ادامه »

اسیدینگی، بازینگی

  «اسیدینگی»، در اصطلاح شیمی، یعنی میزان اسیدی بودنِ یک محلول.🍈 «بازینگی» هم، باز در شیمی، یعنی میزان بازی بودیِ یک محلول. [بازی: منسوب به باز (base)]📍 این دو واژه یا اصطلاح علمی، که در اصل به دانش بزرگِ شیمی تعلق دارند، به‌ترتیب، برابرنهادِ «اسیدیته» (انگلیسی: acidity، فرانسوی: acidité) و «بازیسیته» (انگلیسی: basicity، فرانسوی: basicité) …

اسیدینگی، بازینگی ادامه »

کاربرد واژهٔ کاشی‌کاری

واژهٔ «کاشی‌کاری/ کاشیکاری»، بر اساس «پیکرهٔ فارسی امروز»، در نیمهٔ دوم سدهٔ چهاردهم هجری خورشیدی، از نظر بسامدِ کاربرد، تقریباً در رتبهٔ ۱۸٫۰۰۰ است. 🔸 جالب است که معادل رسمیِ انگلیسی آن، tesselation، بر پایهٔ COCA، جزو ۶۰٫۰۰۰ واژهٔ اول نیست. معادل رایج‌ترش، tiling، جزو ۳۰٫۰۰۰ واژهٔ اول است.🕯 نکته: واژهٔ tesselation به‌معنای موزائیک‌کاری هم …

کاربرد واژهٔ کاشی‌کاری ادامه »

مِزوتِراپی چیست؟

این واژه، در اصل، از دو جزء «مِزوـ» (پیشوندواره: -meso، به‌معنای میان و میانه) و «ـ‌تِراپی» (پسوندواره: therapy-، به‌معنای درمان) درست شده.مزوتراپی فرایندِ تزریقِ مواد دارویی و هومئوپاتی، عصاره‌های گیاهی، ویتامین‌ها، و برخی دیگر از مواد ویژهٔ فعالِ زیستی به‌وسیلهٔ سوزن‌های بسیار نازک به بخش چربیِ زیرپوستی‌ست. نویسنده: سید حمید حسنی

تصفیه‌حساب یا تسویه‌حساب؟

    ما حسابمان را با دیگران صاف می‌کنیم؛ یعنی با آنان تصفیه‌‌حساب می‌کنیم.‌ اما، در کارهای بانکی و امور مالی و حساب‌داری‌ها، معمولاً تسویه‌‌حساب می‌کنند. البته فرایندِ تصفیه‌حساب معمولاً بعد از تسویه‌حساب صورت می‌گیرد. 🕯 توضیح بیشتر: «تصفیه»، هم‌ریشه با «صاف»، یعنی صاف کردن و پالایش کردن، پالودن، پاک و خالص کردنِ چیزی (از …

تصفیه‌حساب یا تسویه‌حساب؟ ادامه »

موظف یا مؤظف؟

  🔹 گاهی می‌بینیم واژه‌های «موظف» و «موفق» را با همزه به‌اصطلاح روی کرسیِ «و» می‌نویسند (یعنی مؤظف* و مؤفق*).🔹 دو واژهٔ عربیِ «موظف» و «موفق» همزه ندارند. این دو، به‌ترتیب، اسم مفعول از مصدرهای «توظیف» و «توفیق»اند. وقتی این دو را با همزه بنویسیم، گویی از «تأظیف» و «تأفیق» گرفته شده‌اند!🔹 مقایسه کنید با: …

موظف یا مؤظف؟ ادامه »

گیومه

  «گیومه» (guillemet) از زبان فرانسه/ فرانسوی وارد فارسی و چندین زبانِ دیگر شده‌است. این واژه از نام گیوم لو به (Guillaume Le Bé)، کنده‌کار و گراوورسازِ قرن شانزدهم، گرفته شده‌است. نویسنده: سید حمید حسنی

فاصلهٔ «را» از مفعول

  🔸️ مثالی نادر و تقریباً استثنایی 🔹 همیشه نباید «را» را به مفعول نزدیک کرد. ویراستارانِ باتجربه هرگز مکانیکی عمل نمی‌کنند. موضوع با ذکرِ مثال روشن‌تر می‌شود:«روسیه دستورِ اخراجِ ۷۵۵ دیپلمات آمریکایی از خاکِ خود را صادر کرد.» (درست)«روسیه دستورِ اخراجِ ۷۵۵ دیپلمات آمریکایی را از خاکِ خود صادر کرد.» (نادرست و کژتاب) نویسنده: …

فاصلهٔ «را» از مفعول ادامه »

ماضیِ نقلیِ گفتاری

بنویسیماین فیلم‌و چن بار دیده‌م.هنوز ناهار نخورده‌م.مونده‌م چی‌کار کنم.بچه‌ها هنوز نیومده‌ن. ننویسیماین فیلم‌و چن بار دیدم.هنوز ناهار نخوردم.موندم چی‌کار کنم.بچه‌ها هنوز نیومدن. نویسنده: بهروز صفرزاده

× چگونه می‌توانیم به شما کمک کنیم؟